Kako je A krvna grupa postala univerzalan davalac krvi

Naravno, pacijent ne može da primi krv bilo koje krvne grupe: da bi transfuzija bila uspešna, neophodno je da krvne grupe pacijenta i donora budu kompatibilne.

Kako ovo često može da predstavlja problem, tim naučnika sa Univerziteta Britanska Kolumbija u Vankuveru je, nakon četvorogodišnjih istraživanja, otkrio da mikrobi koji se nalaze u ljudskom stomaku proizvode dva enzima koji mogu da konvertuju A krvnu grupu u univerzalniju, koju može svako da primi. Ukoliko čitav proces bude uspešan, eksperti za transfuziju veruju da bi on mogao da dovede do revolucije u davanju krvi i transfuziji.

„I u SAD i u ostatku sveta postoji konstantna nestašica [univerzalne nulte krvne grupe]“, objašnjava Mohandas Narla, specijalista za crvena krva zrnca sa Njujorškog centra za krv.

Narla kaže i da je nulta krva grupa – koja nema krvne antigene odnosno molekule šećera te ne predstavlja opasnost za pacijente sa bilo kojom drugom krvnom grupom – od ogromnog značaja u operacionim salama i sobama za hitne slučajeve gde sestre i lekari često nemaju vremena da provere krvnu grupu pacijenta koji je u teškom stanju.

Kako bi povećali zalihe ove univerzalne krvne grupe, istraživači su godinama pokušavali da grupu A – koja je druga najčešća – transformišu tako što će ukloniti antigene koji je definišu. Kako ovaj poduhvat nije urodio plodom, tim iz Vankuvera predvođen hemijskim biologom Stivenom Vitersom, odlučio je da potraži enzime među bakterijama u ljudskom stomaku. Neki od ovih mikroba, koji proizvode enzime, lepe se na zid creva i „jedu“ kombinacije šećernih proteina koje se nazivaju mucini. Šećeri mucina su slični onima koji definišu krvnu grupu u crvenim krvnim zrncima. Kako bi proverili da li su u pravu, istraživači su izolovali DNK iz uzorka ljudske stolice, koji bi u teoriji trebalo da sadrži gene koji nkodiraju bakterijske enzime koji vare mucine. Istraživači su delove ove DNK ubacivali u kopije najčešće korišćene laboratorijske bakterije, ešerihije koli, i potom posmatrali da li je bilo koji od mikroba naknadno proizveo proteine sa sposobnošću da ukloni šećere koji definišu A krvnu grupu.

Kada su testirali dva od nastalih enzima odjednom – dodajući ih supstancama koje bi svetlele da su šećeri uklonjeni – šećeri su zaista bili uklonjeni. Enzimi su i u krvi bili jednako efikasni. Oni, inače, potiču od stomačne bakterije Flavonifractor plautii, i male količine ovih proteina dodatih jedinici krvne grupe A su bile dovoljne da oslobode krv ovih šećera.

„Nalazi su veoma obećavajući u smislu njihove praktične korisnosti“, kaže Narla, i dodaje da je, ipak, potrebno još rada kako bi se utvrdilo da su A antigeni u potpunosti uklonjeni, što je bio problem u prethodnim eksperimentima.

Viters dodaje da je neophodno da istraživači budu sigurni da se u crvenim krvnim zrncima ne menja ništa drugo što bi moglo da stvori probleme.

U saradnji sa Centrom za promociju nauke, „Danas“ predstavlja izabrane priče sa naučnopopularnog portala elementarium.cpn.rs