Koje države su istorijski najviše odgovorne za klimatske promene?

Porast koncentracije ugljen-dioksida u atmosferi, kao rezultat višedecenijske emisije i akumulacije ovog gasa od druge polovine 19. veka do danas, izazvala je sadašnji porast srednje globalne temperature od 1,2°C u odnosu na predindustrijsko razdoblje.

Carbon Brief, priznati engleski sajt specijalizovan u oblasti nauke o klimatskim promenama, objavio je nedavno analizu s fokusom na to koje zemlje su najviše doprinele ukupnim emisijama ugljen-dioksida od 1850. do 2021. godine.

Pored emisija iz industrije fosilnih goriva, analitičari su uračunali i emisije nastale na polju upotrebe zemljišta i šumarstva.

10 najvećih emitera ugljen-dioksida u istoriji

Istorijska odgovornost za klimatske promene nalazi se u žarištu rasprave o klimatskoj pravdi, pre svega kako bi se utvrdilo koje zemlje bi trebalo prve da reaguju i najbrže smanje emisije ugljen-dioksida u bliskoj budućnosti, piše Jelena Kozbašić za portal Klima101.rs.

Prema naučnim tvrdnjama, u cilju zadržanja porasta srednje globalne temperature ispod poželjnih 1,5°C, u atmosferu ne bi trebalo da ispustimo veće količine ugljen-dioksida od onih koje nam dozvoljava tzv. budžet ugljenika.

On sada iznosi manje od 500 milijardi tona ugljen-dioksida, a koje zemlje su ga najviše okrnjile u prošlosti saznajte u nastavku.

Prvo mesto na listi 10 najvećih emitera ugljen-dioksida u istoriji ubedljivo odnose Sjedinjene Američke Države (SAD) sa kumulativnim emisijama od 509 milijardi tona ugljen-dioksida, što odgovara 20 odsto ukupnih svetskih kumulativnih emisija.

Drugopozicionirana Kina imala je značajno manji doprinos problemu globalnog zagrevanja od SAD, emitujući oko 284 milijardi tona ugljen-dioksida od 1850. godine (udeo od oko 11 odsto u ukupnim svetskim kumulativnim emisijama).

Na trećem mestu ove liste nalazi se Rusija sa kumulativnim emisijama od oko 172 milijarde tona ugljen-dioksida (oko sedam odsto). Zanimljivo je da su kineske i ruske zbirne kumulativne emisije ugljen-dioksida niže u odnosu na američke samostalne.

Za njima slede Brazil sa oko 112 milijardi tona ugljen-dioksida (oko pet odsto) i Indonezija sa oko 102 milijarde tona ugljen-dioksida (oko četiri odsto). Ove dve zemlje našle su se među najvećim istorijskim emiterima, pre svega, zbog ugljen-dioksida ispuštenog u sektoru upotrebe zemljišta i šumarstva, odnosno velikog krčenja šuma.

Kada je reč o velikim istorijskim silama, Nemačkoj i Ujedinjenom Kraljevstvu, one su odgovorne za kumulativne emisije u vrednosti od 88 milijardi tona ugljen dioksida (oko četiri odsto), odnosno 74 milijardi tona ugljen-dioksida (oko tri odsto).

Nemačka i Ujedinjeno Kraljevstvo pozicionirani su na šestom i osmom mestu, dok je između njih, na sedmom, Indija sa kumulativnim emisijama od 85 milijardi tona ugljen-dioksida (oko tri odsto).

Poslednja dva mesta na listi 10 najvećih emitera ugljen-dioksida u istoriji zauzimaju Japan i Kanada sa kumulativnim emisijama od oko 68 milijardi tona (oko tri odsto), odnosno oko 65 milijardi tona ugljen-dioksida (oko tri odsto).

Najveći udeo u ukupnim kumulativnim emisijama ugljen-dioksida na svetu do sada su imala fosilna goriva, ali nije zanemarljiva ni uloga drugih ljudskih aktivnosti kao što je deforestacija.

Za dve trećine ukupnih kumulativnih emisija ugljen-dioksida na svetu odgovorna su fosilna goriva i cement, dok se jedna trećina od oko 768 milijardi tona ugljen-dioksida pripisuje upotrebi zemljišta i šumarstvu.

Zbog čega su bitne kumulativne emisije ugljen-dioksida?

Zemlje-potpisnice Pariskog sporazuma dogovorile su se da će zadržati porast srednje globalne temperature znatno ispod 2°C u odnosu na predindustrijsko razdoblje.

S obzirom na to da su naučnici prepoznali direktnu, linearnu vezu između ukupne količine ugljen-dioksida, oslobođene usled ljudskih aktivnosti, i stepena zagrevanja Zemljine površine, jasno je da bi do sredine veka trebalo drastično da smanjimo emitovanje  ugljen-dioksida u atmosferu i dostignemo neto-nulte emisije (net zero) zarad sprovođenja ciljeva sporazuma u delo.

Povrh toga, utvrđeno je i da se doprinos emisija ugljen-dioksida porastu temperature može osetiti decenijama, pa čak i vekovima, kasnije od trenutka njihovog emitovanja  upravo zbog konstantne akumulacije ovog gasa u atmosferi. To dalje znači da je trenutno zagrevanje zapravo ishod kumulativnih emisija ugljen-dioksida od početka industrijske revolucije do danas.

Tekst u celosti čitajte na portalu Klima101.rs