Foto: Pixabay/BarbaraBonannoZnojenje je važno jer štiti organizam od pregrevanja i reguliše toplotu tela, ali u određenim situacijama može biti i teret. Iznenadno pojačano znojenje, napadi vrućine i znojenje mogu biti vrlo neugodni, a ponekad u pozadini stoji bolest.
Znojenje se događa zbog znojnih žlezda na koži koje, kao što i sam naziv kaže, izlučuju znoj. Koža ima ukupno više od dva miliona žlezda koje se šire celom površinom tela.
Znojenje je normalan fiziološki proces, a razlikuju se dve vrste kao što su znojenje za regulaciju temperature – ako se temperatura tela, a time i temperatura krvi, poveća, počinje znojenje kako bi se suzbio porast temperature i nervozno znojenje jer čak i emocije mogu uzrokovati znojenje, kao znak živčanog uzbuđenja, prvo se znoje dlanovi i stopala.
Za regulaciju znojenja odgovoran je autonomni živčani sustav. Izlučivanje nekoliko litara znoja dnevno je normalno. Međutim, ako telo stvara znoj u količinama koje nisu potrebne za regulaciju temperature, znojenje je patološko, a takvo se stanje naziva hiperhidroza.
Postoje različiti su stupnjevi hiperhidroz i to blaga hiperhidroza koju karakteriše pojačano znojenje ispod pazuha, dlanova i stopala, zatim umereno-teška hiperhidroza gde se prvo javlja prekomerno znojenje lica, zatim nastupa znojenje vrata, kapljice znoja se formiraju ispod pazuha, na dlanovima i stopalima, a treći stupanj jeste ozbiljna hiperhidroza i počinje prekomernim znojenjem glave i vrata, kapljice znoja padaju iz pazuha, s dlanova i stopala.
Iznenadno pojačano znojenje celog tela može imati različite uzroke. Iznenadno pojačano znojenje pri povišenim temperaturama tela sasvim je normalna pojava. Prekomerno znojenje ispod pazuha i ostalih delova tela normalno je kod fizičke aktivnosti, visokih spoljnih temperatura, slojevite odeće i bolesti povezanih sa groznicom.
Kod nekih je ljudi iznenadno pojačano znojenje uobičajena pojava koja prati genetski faktor. Također, iznenadna hiperhidroza može imati psihološke uzroke kao što su nervoza, ankcioznost i stres.
Navedene uzroke prate i simptomi kao što su drhtanje ruku i lupanje srca. Pozadina čestih iznenadnih pojačanih znojenja mogu biti hormonalne promene kod žena i to PMS, menstruacija, trudnoća ili menopauza.
Iznenadna znojenja mogu uzrokovati i lekovi. Ljudi koji uzimaju acetilsalicilnu kiselinu, kortizon ili antidepresive, znoje se više od uobičajenog.
Preterano znojenje, pogotovo noću, neretko se javlja i kod muškaraca. Najčešći je uzrok tome smanjen nivo testosterona. Naime, do andropauze, koja je ekvivalent ženskoj menopauzi, nivo testosterona opada. Snižen nivo testosterona javlja se i kao simptom terapije za rak prostate.
Iznenadno pojačano znojenje može se pojaviti kao popratni simptom raznih bolesti kod kojih znojenje nije rezultat groznice i to mogu biti
hormonski poremećaji, hipoglikemija kod dijabetesa, neurološki poremećaji, srčani udar, reuma, leukemija i tuberkuloza.
Ako iznenadno pojačano znojenje postaje sve češće, treba potražiti lekarsku pomoć. Pogotovo ako je znojenje povezano s dodatnom nelagodom kao što je npr. bol u području srca.
Kako ne postoji opšteprihvaćena laboratorijska vrednost koja bi prekomerno znojenje označila kao patološko, detaljan pregled od strane doktora ima važnu ulogu u dijagnosticiranju. Lekar treba znati sledeće: U kojoj su se dobi pojavili simptomi? Pojavljuje li se znojenje iznenada? U kojim situacijama prekomjerno znojenje opterećuje svakodnevni život?
Treba utvrditi izazivaju li znojenje neki lekovi i postoji li određeno stanje koje može biti povezano sa znojenjem. Detaljni pregledi uključuju testiranje krvi, ultrazvučni pregled, biopsiju ili probu koštane srži ukoliko se sumnja na leukemiju.
Ako je uzrok iznenadne hipehidroze bolest kao što je dijabetes, hipertireoza, Parkisnsonova bolest potrebno je krenuti s odgovarajućim lečenjem.
Kako bi se izbegla nelagoda, mogu se poduzeti mere kao što je korišćenje antiperspiranata jer sužavaju znojne žlezde, a dostupni su u obliku prašaka, krema ili otopina, zatim dezinficirajućih sapuna i dezodoransa, oni deluju protiv bakterijske razgradnje znoja i na taj način sprečavaju neugodne mirisa tokom znojenja. Savetuje se izbegavanje sintetičke odjeće i cipela s gumenim ili sintetičkim potplatima, izbegavanje pikantne hrane, kafe i alkohola jer podstiču znojenje. Važno je nadoknaditi izgubljenu tečnost u organizmu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
