U Splitu otkrivena spomen-ploča u znak sećanja na Dan oslobođenja

Ploča sadrži reči: „Neka se znade da je na 20. 11. 1918. za regencije Aleksandra Karađorđevića hrabra vojska kralja Srbije Petra I pod vođstvom majora Stojana Trnokopovića na ovaj pristan pobedonosno stupila pozdravljena, zagrljena, bagoslovljena od celokupnoga naroda i građanstva Splita.“

Prilikom treće godišnjice oslobođenja Split je osvanuo okićen zastavama. Obala je pokazivala divnu sliku. Okupilo se više hiljada gledalaca kako bi prisustvovali svečanom otkrivanju spomen-ploče, koja treba da ostane kao vidljiva uspomena na onaj istorijski dan, kad je oslobodilačka vojska prvi put stupila na tlo drevnog Splita.

Na placu Sv. Petra našli su se svi predstavnici vlasti i korporacija, kraljevski namesnik g. dr Metličić, zatim opštinski načelnik g. dr Tartalja sa celom opštinskom upravom, čehoslovački konzul g. Heržman, komandant mesta g. Stojšić, sokoli, vatrogasci, ženska udruženja i omladina. Sudelovale su dve glazbe, vojna i narodna, navodi se u tekstu objavljenom u Ilustrovanom listu.

Predmetom opšte pažnje bio je g. Stojan Trnokopović, potpukovnik, a tri godine ranije, na dan kad je sa svojim odredom vojske stupio na zemljište grada Splita – major, čije je ime ovekovečeno na spomen-ploči, urezanoj u pristaništu, na domaku pogleda svima brodovima i mornarima, putnicima i prolaznicima.

Trnokopović se u dirljivom govoru prisetio dana iz 1918. godine, kad je sa vojnicima koji su prevalili preko 800 kilometara došao u bratski Split, u pomoć braći.

Osvrnuo se i na razgovor sa američkim podadmiralom o održavanju reda i mira koji je Trnokopović jamčio ne samo u Splitu, već u čitavoj Dalmaciji, pa čak i 100 kilometara na sever.

Amerikanac se tom prilikom osvrnuo na to kako su Splićani dočekali njegov odred: „Jest, video sam kako ste dočekani. Vi niste došli u tuđu zemlju, već svojoj braći.“

Celokupno izdanje može da se čita na linku Narodne biblioteke.

List Danas svakoga dana prelistava glavne vesti na današnji dan pre 110 godina, tačnije 1912. godine. S obzirom na to da Mali Žurnal koji je predmet analize nije dostupan u arhivama za ovaj dan, pišemo o tome šta je pisao Ilustrovani list 1922. godine. Prvi brojevi „Ilustrovanog lista“, čiji je vlasnik i odgovorni urednik Ivan Zrnić štampani su u Beču i Zagrebu, a od 1920. u Beogradu.

Projekat je realizovan u saradnji i uz materijal iz digitalne arhive Narodne biblioteke Srbije.