Najistraživaniji ljudski geni (3. deo)

Trendovi u istraživanju zapravo prate nova saznanja u oblasti genetskih bolesti, otkrića novih infektivnih bolesti itd.
Nakon hemoglobina, u centru pažnje – ili u modi – bio je gen CD4, i to zbog njegove uloge kod infektivnih bolesti. Od 1987. pa sve do 1996. ovo je bio najzastupljeniji gen u biomedicinskoj literaturi. Otkriveno je da HIV koristi receptore ovog gena kako bi ušao u ćeliju, pa je tako krajem osamdesetih nekoliko kompanija pokušavalo da dođe do terapeutskih dejstva proteina CD4, u nameri da ubiju čestice HIV-a pre no što one zaraze zdravu ćeliju. Međutim, njihovi pokušaju nisu urodili plodom.

Osim kod HIV-a, popularnost ovog gena se pred kraj prošlog veka vezivala i za imunologiju. Tako su 1986. godine naučnici ustanovili da ćelije koje eksprimiraju ovaj gen mogu da se podele na dve različite populacije: onu koja eliminiše bakterije i viruse koji mogu da zaraze ćeliju, i onu koja štiti od parazita koji uzrokuju bolesti bez invazije na samu ćeliju.

Kasnije je otkriveno da, osim receptora gena CD4, HIV koristi još jedan receptor da uđe u zdrave ćelije – receptor gena CCR5. Ova dva i još jedan, protein CHCR4, još su u fokusu intenzivnog i globalnog istraživanja o HIV-u. Cilj je, naravno, onemogućiti virusu da uđe u ćeliju, ali on još nije ostvaren.

Nakon CD4, gen koji je dominirao istraživanjima tokom devedesetih godina (i tri pune godine bio najnavođeniji gen u medicinskoj literaturi) bio je GRB2, koji je, između ostalog, zadužen za komunikaciju među ćelijama. Razlog njegove tadašnje dominacije bila je njegova višestruka uloga u regulaciji različitih procesa u ćelijama.

U saradnji sa Centrom za promociju nauke, „Danas“ predstavlja izabrane priče sa naučnopopularnog portala elementarium.cpn.rs