“Pitagorina” teorema otkrivena na glinenoj ploči koja je bar jedan milenijum starija od Pitagore 1Foto: Osama Shukir Muhammed Amin FRCP(Glasg) / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia Commons

Ako nam je nešto ostalo u memoriji sa časova matematike, to je definitivno Pitagorina teorema. Formula grčkog filozofa Pitagore pamtila se generacijama, ali su naučnici pronašli dokaze koji pokazuju da je možda otkrivena i ranije.

Dok je Pitagora bio važna istorijska ličnost u razvoju matematike, neki naučnici zaključuju da on nije otkrio jednačinu koja je najviše povezana sa njim  (a2 + b2 = c2), prenosi N1 Sarajevo.

U stvari, postoji drevna vavilonska tabla, obeležena nazivom IM 67118, koja koristi Pitagorinu teoremu za otkrivanje dužine dijagonale unutar pravougaonika. Ploča, koja je verovatno korišćena za podučavanje, datira iz 1770. godine pre nove ere, što je više od jednog milenijuma pre rođenja Pitagore oko 570. godine pre nove ere, piše IFLScience.

Druga ploča iz perioda od 1800. do 1600. pre nove ere ima kvadrat sa obeleženim trouglovima unutra. Prevođenje simbola iz baze 60, sistema numerisanja koji su koristili drevni Vavilonci, pokazalo je da su ovi drevni matematičari bili svesni Pitagorine teoreme (koja se ne zove tako, naravno) kao i drugih naprednih matematičkih koncepata.

„Zaključak je neizbežan. Vavilonci su znali odnos između dužine dijagonale kvadrata i njegove stranice: d=kvadratni koren od 2“, piše matematičar Brus Ratner u radu na tu temu.

„Ovo je verovatno bio prvi broj za koji se zna da je iracionalan. Međutim, to zauzvrat znači da su bili upoznati sa Pitagorinom teoremom, ili, u najmanju ruku, sa njenim posebnim slučajem za dijagonalu kvadrata (d2 = a2 + a2 = 2a2) – više od hiljadu godina pre velikog mudraca po kome je i dobila ime“.

Pa zašto je ovo pripisano Pitagori? Nije sačuvan nijedan originalni pitagorejski spis. Ono što znamo o njemu preneli su drugi, posebno pitagorejci – članovi škole koju je on osnovao u današnjoj južnoj Italiji. Škola, nazvana Pitagorinim polukrugom, bila je tajna, ali znanje koje je tamo naučeno ili otkriveno prenosilo se dalje, a često se pripisivalo samom čoveku.

„Jedan od razloga za retkost Pitagorinih originalnih izvora bio je taj što se pitagorejsko znanje prenosilo s generacije na generaciju usmenim predanjem, pošto je pisani materijal bio oskudan“, nastavio je Ratner.

On dodaje da su iz poštovanja prema njihovom vođi, mnoga otkrića koja su došli do Pitagorejaca pripisivala su se samom Pitagori; to bi objasnilo termin ‘Pitagorina teorema’“.

Iako Pitagora nije smislio teoriju, njegova škola ju je svakako popularizovala i povezivala je sa njim, zbog čega se i dana danas on pominje kao tvorac ove matematičke formule.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.

Komentari