Nikaragva: Priča o dva grada

Oba je osnovao isti konkistador, Kordoba, iste godine, na obalama dva jezera, Managve i Nikaragve i u senci dva moćna vulkana, Momotomba i Mombačija. Položaj je odredio njihovo kasnije bogatstvo, a međusobna surevnjivost njihovu sudbinu.

Prvobitni Leon nestao je pod vulkanskim pepelom, a Granada u vatri američkih plaćenika, koji su pomogli liberalnom Leonu u kratkotrajnom ratu za premoć, ostavljajući na zgarištu stravičnu poruku: „ovde je bila Granada“.

Oba grada su obnovljena. Leon je opisao njegov najpoznatiji žitelj, pesnik Ruben Dario, „princ kastiljanskog jezika“ i predvodnik španskog književnog modernizma. „Leon liči na grad iz španske provincije.

Stare kuće od nabijene zemlje, s krovovima pokrivnim teškom arapskom ćeramidom. Kuće sa dva ili tri sprata su malobrojne… Tu sam napisao prve stihove i sanjao i propatio prve ljubavi“. Katedrala u Leonu, najveća u centralnoj Americi, čuva grob pesnika na kome je figura umirućeg lava, slična onoj Torvaldsenovoj u Lucernu, nad spomenikom švajcarskim gardistima pobijenim u francuskoj revoluciji. Kamenih lavova ima svuda po Leonu, u skladu s njegovim imenom.

Muzej Rubena Darija nalazi se u prizemnoj kući u kojoj je odrastao i umro. U drugoj, sličnoj ali oronuloj kolonijalnoj zgradi, pesnik Rigoberto Luis Lopes je 1956. godine, prerušen u konobara, ubio Somosu, rodonačelnika diktatorske dinastije, koji je vladao Nikaragvom dvadeset godina. Još dvadeset godina vladali su njegovi sinovi. Jedan od levičarskih murala u Leonu slika obračun diktature sa studentima lokalnog univerziteta.

To je bio povod za osnivanje gerilske organizacije sandinista koja je, posle dugog i krvavog građanskog rata, definitivno srušila diktaturu.

Granadu je opisao drugi veliki nikaragvanski pesnik, sveštenik i političar, Ernesto Kardenal, rođen u tom gradu.

„Taj topao, sladak, zeleni miris centralne Amerike/ bele kuće sa krovovima od crvene ćeramide i širokim sunčanim strehama/ i sa tropskim dvorištima sa fontanama i ženama pored fontana… Granada se budi svakog jutra sa zvonima i uzvicima prodavaca“.

Ono što je Granada danas, najviše je duh koji se nadvija nad ulicama, sobama s pogledom na ulice, unutrašnjim dvorištima, restoranima i muzikom marijača. To je opušten grad. Od onoga što je ostalo posle američkog razaranja, pažnju mi je privukla niska kuća sa stubovima, sa spomen pločom posvećenom boravku Đuzepe Garibaldija, „heroja dva sveta“ – starog i novog.

Otkuda on tu?

Došao je iz trgovačkih razloga, da iskoristi to što je sredinom devetnaestog veka preko Nikaragve vodio najkraći put – verovali ili ne? – između zapadne i istočne obale Sjedinjenih Država, gde je putovanje poštanskim kolima bilo opasno i naporno. I Mark Tven je preko Nikaragve prvi put došao do NJujorka, o čemu je obaveštavao kalifornijske novine.

Dok je u Leonu na muralima Če Gevara centralni lik, ovde u Granadi, u skladu sa konzervativnom tradicijom, marijači nisu znali, ili nisu hteli, da mi odsviraju „El Comandante“.