Od pećina u Velikoj Britaniji i Aristotela do života u kavezu: Šta se desilo sa evropskim lavovima?

Može se pronaći na brojnim grbovima, zastavama, pečatima i novcu, a i danas je simbol nekih zemalja kao što je Engleska. U politici je korišćen kao simbol snage, ponosa i hrabrosti, pa nije ni čudo što se naučnici često susreću s njim dok proučavaju istoriju evropskih dinastija.

Ipak, kada se osvrnemo na evropsku teritoriju, uočićemo da na njoj baš i ne žive lavovi. Otkud tolika fasciniranost životinjom koju je malo ko zapravo mogao i videti tokom života?

I jesu li lavovi možda ipak hodali evropskim tlom?

Od engleskih pećina do balkanske literature i Aristotela

Prvi fosil lava iskopan je u južnoj Nemačkoj početkom 19. veka, a pretpostavlja se kako je star između 191.000 i 57.000 godina. Za mnoge je naučnike ovo bio trenutak u kom su uzviknuli: „A takooo dakle…“ – jer, do tada je većina Evropljana lavove poznavala samo iz antičke grčke literature, piše portal Punkufer.hr.

Na primer, u slavnoj Ilijadi opisane su čak različite vrste lavova, a sam Aristotel ostavio je iza sebe zapise o rasprostranjenosti, ponašanju, pa čak i uzgoju i anatomiji lavova.

Kada su naučnici 1978. godine u grčkom gradiću Tirint otkrili kost iz lavlje pete, stvari su polako počele da dolaze na svoje mesto, ali ipak su proveli narednih nekoliko decenija pitajući se da li su to bili pripitomljeni lavovi, uvezene relikvije ili baš „naši naši“ lavovi?

S vremenom se broj nalazišta povećao i ostaci lavova pronađeni su širom Bugarske, Mađarske, Ujedinjenog Kraljevstva, Španije, Italije, Portugala, Poljske, Češke, Rusije… Deo naučnika zaključio je da je sad već reč o prevelikom broju kostiju da bismo govorili o uvezenim lavovima.

Za neke vrste procenjuje se kako su živele na evropskom tlu do pre 9.000 godina (u Italiji), a neke kosti na području Balkana stare su tek između 3.000 i 5.000 godina. Sad još više imaju smisla starogrčka mitologija i spisi koji spominju mitove o lavovima, poput onog o Nemejskom lavu koji je živio u peleponeskom gradu Nemeji.

Ujedinjeno Kraljevstvo, koje i danas koristi lava za simbol – a čak i najveći amateri za istoriju znaju lavove iz najboljih engleskih pabova ili fudbalskih klubova, imalo je takozvane pećinske lavove. Bili su nešto veći od današnjih afričkih lavova, imali su manju grivu (ili je uopšte nisu imali), repovi su im bili čupavi, a neki su čak imali i slabe pruge po telu.

Oni su izumrli pre otprilike 13.000 godina, što se na istorijskoj liniji u odnosu na danas može smatrati treptajem oka.

Gde je pukla ljubav između Evrope i lavova?

Za izumiranje lavova u Evropi delimično su krive klimatske promene koje su nas lišile brojnih sisara: lavova, mamuta, nosoroga, bizona, hijena i drugih. Osim promena temperature za izumiranje lavova kriv je, čini se, i čovek.

Naši preci bili su lovci, pa su tako lov, ratovi i činjenica da su stajali ljudima na putu, koštali lavove života.

Uz to, bile su prisutne i razne bolesti.

Ova veličanstvena životinja danas je u Evropi svedena na izložbeni primerak u zoološkom vrtu, a tužna statistika potvrđuje da čak i oni lavovi kojima se divimo na azijskom i afričkom kontinentu – takođe izumiru. Tačnije, broj im se smanjuje, i to ponovno iz istih razloga kao nekad.