Otkrivena najstarija životinja na svetu

Ovo otkriće, koje je objavljeno u naučnom časopisu Science, zasnovano na hemijskoj analizi molekula masti očuvanih u fosilima, moglo bi da da utiče na trenutno dominantno gledište o načinu na koji su nastale životinje i drugi složeni oblici života.

Istraživači su najpre, četrdesetih godina prošlog veka, otkrili pljosnato stvorenje palačinkastog oblika – grupu poznatu kao Dickinsonia. Ova vrsta bila je jedan od najčešćih stanovnika svetskih okeana pre 558 miliona godina, tokom ediakarijskog perioda. I dok se veličina većine živih bića tokom tog perioda kretala od mikroskopske do dužine od nekoliko milimetara, neki primerci Dickinsonia narasli su i do dužine od 1,4 metra.

Naučnike je zbunjivala veličina ovog stvorenja, pošto je Dickinsonia živela desetinama miliona godina pre „kambrijske eksplozije“, odnosno perioda od pre 541 miliona godina kada su živa bića postala veća i kada se pojavila većina glavnih životinjskih grupa. Naučnici od tada raspravljaju da li su Dickinsonia bile primitivne životinje, ogromni jednoćelijski organizmi zvani protisti, kolonije bakterije ili nešto sasvim drugačije.

Najnovija studija objavljena u časopisu Science pokušava da okonča ovu raspravu analizirajući hemijske biomarkere sačuvane u jedinstvenoj grupi fosila pomenute vrste Dickinsonia, pronađenih na obalama Belog mora u severozapadnoj Rusiji.

Tim koji je vodio Johen Broks, paleobiogeohemičar sa Australijskog nacionalnog univerzita u Kamberi, ispitivao je prstenolike molekule masti, zvane steroli, koji se infiltriraju u membranu koja okružuje ćeliju, da bi je održavali felksibilnom i fludinom. Biljke, životinje, gljive i bakterije sadrže sterole, ali tip sterola koji preovlađuje razlikuje se od grupe do grupe. Životinje uglavnom prave holesterol, a gljive koje nalazimo na stenama i koje formiraju raznobojne, krastaste lišajeve imaju samo ergosterol. Pod pravim uslovima, ove hemikalije mogu opstati milionima godina, pa samim tim i pomoći da se utvrde evolutivne veze fosilizovanih organizama.

Iako su fosili koji sadrže očuvane biomarkere retki, za one pronađene u Rusiji ispostavilo se da su ugrađeni u fosilizovani sloj algi sa savršeno očuvanom organskom materijom i mastima. „Oni su, u principu, mumificirani primerci Dickinsonia“, navodi Brok.

Analiza, koju je sproveo ovaj tim naučnika, otkrila je dramatične razlike u sastavu uzoraka biomarkera. I dok okolne stene i slojevi algi sadrže samo oko 10% holesterola i 75% sterola koji je uobičajen u zelenim algama, fosili vrste Dickinsonia sadrže 93% holesterola – što ukazuje da su oni bili drevne životinje koje su živele 17 miliona godina pre kambrijske eksplozije.

Tehnika obezbeđuje potpuno drugačiji način za utvrđivanje mesta Dickinsonia na evolutivnom stablu, kaže Gaj Narbon, paleobiolog sa Kraljičnog univerziteta u Kingstonu, u Kanadi. On navodi da nalazi iz hemijske analize potkrepljuju i druge dokaze da su Dickinsonia bile primitivne životinje. Ovo uključuje i „otiske stopala“ fosila koji pokazuju da su se ovi organizmi kretali od mesta do mesta u potrazi za hranom, kao i to da se obrasci njihovog rasta poklapaju sa onima koji su prisutni kod većine današnjih životinja.

Kako navodi Brok, poslednji nalazi takođe sugerišu da je prelazak između kambrija i prekambrija, koji uključuje ediakariju, bio samo još jedan događaj nestanka u kojem je jedna zajednica životinja zamenila drugu.

U saradnji sa Centrom za promociju nauke, „Danas“ predstavlja izabrane priče sa naučnopopularnog portala elementarium.cpn.rs