Pariz (1): O bestidniku i ljubavi

„Dugi vekovi književnosti nude nam znatno složenije i maštovitije autore od Oskara Vajlda i nijedan od njih ne može da opčini. A on je to postizao u slučajnom razgovoru, u prijateljstvu, u godinama uspona i u godinama pada. I dalje opčinjava svakim retkom koje je njegovo delo ispisalo“, napisao je Stivenson o njegovoj vrlini opčinjavanja bez koje su sve ostale jalove.

„Hotel“ koji se tako zove u „belepok“ stilu, ulica Lepih umetnosti, na Levoj obali Sene. Sve je kao iz vremena dok je čuveni engleski pisac irskog porekla tu provodio svoje poslednje godine i umro 1900. Samo što tada to nije bio najmanji pariski hotel sa pet zvezdica već zapušteno, oronulo pribežište pohabanih tapeta, tajno skrovište onih što su u Pariz dolazili da se sklone od tuđih pogleda.

Odnedavno sve je tu novi stari šik i autentičnost, od doručka koji je „Vajld voleo“ preko „retro“ stvarčica i umetničkih predmeta, pa do svakog stola i stolice, komada nameštaja, tepiha – u Restoranu sa tim nazivom, u Baru sa tim nazivom, u holovima, u sobama, liftu, verandi – prava slika – lepe epohe – s kraja 19. veka i pred Veliki rat.

Renoviran je veoma luksuzno u čast izložbe (do 17. januara) koju Pariz danas, ispravljajući grešku iz 2000. godine, priređuje u Peti paleu tom savršenom i strasnom frankofilu umesto one na stogodišnjicu njegove smrti.

Vajldove veze sa Parizom su mnogostruke i za njegov život veoma značajne. Rođen 1854. u Dablinu, kao mladi esteta 1882. on kreće u svoju njujoršku avanturu da drži predavanja “o lepom” kao i da pozira u svilenim čarapama, kratkim pantalonama, somotskom sakou i krznenom kaputu, fotografije koje će postati čuvene.

Sa zarađenim novcem iz Amerike, nekoliko meseci 1883. on boravi u Parizu a potom odlazi u London i pod majčinim uticajem ženi se Konstancom Lojd s kojom dobija dva sina. Još mnogo puta je do 1994. boravio u glavnom gradu Francuske, posećivao Verlena, Igoa, Žida s kojim je bio veliki prijatelj, Pjera Luisa. Na francuskom je napisao i dramu Saloma čiju je ulogu namenio Sari Bernar ali koja, zabranjena u Engleskoj, za njegovog života nije prikazana.

Ovaj omaž u Peti paleu sagrađenom iste 1900. godine kada je Vajld umro, pored atmosfere u igri osvetljenih vitrinica i tamnih soba nudi dve stotine izuzetnih dokumenata, neobjavljenih rukopisa, fotografija, crteža, karikatura, ličnih stvari, slika pozajmljenih iz Irske, Engleske, Amerike, Kanade, muzeja Orsej, privatnih kolekcija. Tu su i portreti njegove žene, majke, oca, lorda Alfreda Daglasa, rukopisi najvažnijih dela, njegove umetničke kritike, odlomci iz nezaboravnih filmova, tekstovi koje je čitao Rupert Evert, zvučni odlomci iz pisma De profundi, napisanog ljubavniku iz zatvora.