Prizren: Burna istorija grada

Tada su na području prizrenskog Gornjeg grada izgrađena utvrđenja Višegrad i Drvengrad.

Pre hiljadu godina, 1019, poveljom cara Vasilija II Prizrenska eparhija stavljena je pod nadležnost Ohridske arhiepiskopije, i tada se po prvi put u pisanom dokumentu pominje grad Prizren i to pod nazivom Prizdrijana.

Jedan od najvažnijih događaja u Prizrenu u vreme vizantijske vlasti vezan je za ustanak protiv tadašnjeg cara Mihajla II Paralinaka, koji je vladao 1071-1078. Mihajlo, sin Konstantina X i carice Evdokije, bio je nesposoban vladar čija je vladavina bila pogubna po Vizantiju, te su njegovo doba obeležile brojne pobune širom carstva.

Hiljadu sedamdeset druge u Pomoravlju je izbio ustanak protiv cara Mihajla čiji je vođa bio Đorđe Vojteh. Na čelo ustanka tada je postavljen srpski princ Konstantin Bodin (c. 1050- c. 1100), koji je u Prizrenu proglašen za bugarskog cara, pod imenom Petar III.

Konstantin je bio srpski kralj iz dinastije Vojisavljevića a njegova država obuhvatala je gotovo sve srpske zemlje – Duklju, Travuniju, Zahumlje, Rašku i Bosnu.

Međutim, vizantijski vojskovođa Nićifor Vrijentije je u bici kod tadašnjeg Paun-polja na Kosovu potukao ustanike i zarobio Bodina. Ubrzo potom Hrvatska i Zeta se otcepljuju od Vizantije i proglašavaju za kraljevine, a Mihajlo Vojisavljević postaje prvi srpski kralj.

U vreme kralja Stefana Nemanje grad Prizren postaje privredno i duhovno središte srpske srednjovekovne države, dok je u doba kralja Milutina izrastao u najznačajniji trgovački centar u Srbiji.

Prizren se razvija i jača u vreme Milutina, cara Dušana i cara Uroša a u to vreme kuje i svoj novac. Iz ovog perioda potiču najvažniji istorijski spomenici srpske srednjovekovne baštine, Crkva Bogorodica Ljeviška i manastirski kompleks Sveti Arhangeli, zadužbina cara Stefana Dušana, koji je građen kao njegova grobna crkva i gde je car Dušan zaista prvobitno i sahranjen.

Posle smrti cara Dušana, Prizrenom je od 1362-1371. godine vladao kralj Vukašin. Potom je gradom kratko vladao kralj Marko, a zatim Balšići od 1372-1376. godine.

Već od tada počinje opadanje moći Prizrena a 1433. spominje se među napuštenim trgovačkim gradovima.

Nije sasvim izvesno kada je Prizren pao pod tursku vlast, ali to se svakako dogodilo između 1455. i 1459. godine. Zna se, međutim, da su Turci ubrzo po osvajanju Prizrena ovde ustanovili poseban Prizrenski sandžak, koji je postojao sve do 1912.

U razdoblju turske vlasti u Prizrenu formirana je čaršija i mahala i izgrađeno nekoliko monumentalnih građevina – više džamija, hamam koji se upravo restaurira i Kameni most u centru grada.

Ovaj period obeležen je i rušenjem i uništavanjem srpskih srednjovekovnih crkava i njihovim pretvaranjem u džamije. Tako je Bogorodica Ljeviška pretvorena u džamiju dok je od delova ruševina manastira Svetih Arhangela sagrađena Sinan pašina džamija.

Prizren ponovo ulazi u sastav Srbije posle balkanskih ratova, a sledeći istorijski važan događaj za Srbiju dešava se u Prizrenu u jesen 1915. godine, kada kralj Petar ovde po poslednji put u zemlji prima članove srpske vlade.

Tom prilikom je u Prizrenu doneta odluka o povlačenju srpske vojske preko Albanije. Prizren i njegova okolina bili su pod bugarskom okupacijom sve dok 1918. nisu oslobođeni.