Foto: Ivan RadojkovićPo mnogo čemu specifičan, Arheološki muzej Đerdapa u Kladovu čuva i prezentuje eksponate u hronološkom rasponu od deset hiljada godina. Bez vremenske mašine, postavka u jednom od dva arheološka muzeja u Srbiji, vratiće vas u praistoriju ili vreme dominacije Rimskog carstva.
Kada na jednom prostoru život u kontinuitetu traje milenijumima, kada se na njemu smenjuju različiti narodi, a time i kulture, onda je taj prostor dušu dao za istoričare i arheologe.
U Srbiji je takvo mesto Đerdap koje su skoro deceniju, od 1964. do 1971. pred formiranje akumulacionog jezera za potrebe Hidroelektrane “Đerdap 1” intenzivno istraživali arheolozi.
To je vreme kada je otkriven Lepenski Vir, prilikom zaštitnih arheoloških iskopavanja u okviru projekta Đerdap I, a praistorijski nalazi predstavljaju tek deo postavke Arheološkog muzeja Đerdapa koji je jedan od najznačajnijih realizovanih ciljeva Naučno-istraživačkog projekta Đerdap.
Kako to navode u Narodnom muzeju, čiji deo je ovaj muzej u Kladovu, osnovan je s “ciljem integralne zaštite arheološke baštine Dunava u oblasti šire regije Gvozdena Vrata – Đerdap i celovitog predstavljanja i promocije ovog značajnog nasleđa”.
A da ima šta da se predstavi, ima.
Tokom arheoloških istraživanja od 1964. do 1971. na potezu dunavske obale od Velikog Gradišta do Sipa, a od 1978. do 1990. od Karataša do Prahova , pred izgradnju prve i druge dunavske elektrane, na svetlost dana izašli su brojni lokaliteti, naselja i nekropole, utvrđenja, kule stražare, putevi, javni spomenici iz praistorije, rimske i srednjovekovne epohe.
Deo toga blaga čini postavku Arheološkog muzeja Đerdapa koja prezentuje praistorijske, rimske, kasnorimske, ranovizantijske ili srednjovekovne nalaze, u hronološkom rasponu od preko deset hiljada godina.
U muzeju je izloženo preko 1.500 prvorazrednih eksponata nađenih na više od stotinu lokacija u Đerdapu.
Izloženi alat od kamena i kosti, figure od gline, grnčarija praistorijskih ljudi, predmeti vezani za običaje i verovanja kultura kamenih i metalnih doba, oruđa kojim su ljudi nekada pripitomljavali svoj svet, nakit i ukrase za odeću kojima su potvrđivali svoj status, posetioce očas posla vrate u daleku prošlost.
Nova era dovela je na obale Dunava Rimljane i iza njih su ostala manja i veća utvrđenja kao Dijana na primer, natpisi povodom izgradnje javnih objekata kao što su dve Trajanove table, predstave mnogobrojnih bogova rimskog Panteona.
Čuva Arheološki muzej u Kladovu mermerne portrete, statuete Merkura i Jupitera, urne, delove rimske vojne opreme, metalne, staklene i keramičke posude, svetiljke i luksuzni nakit.
Tu je i replika reljefa sa Trajanovog stuba u Rimu koja prikazuje gradnju Trajanovog mosta kojim je na početku II veka premošćen Dunav.
Putovanje u prošlost nastavlja se nastavlja se nalazima iz srednjeg veka, mahom sa nekropola, a nakit otkriven u njima omogućava prepoznavanje osobenosti različitih zajednica.
Ta daleka prošlost dostupna nam je zahvaljući arheološkim istraživanjima, a kako su ona izgledala predstavljaju dokumentarne fotografije jednog broja sačuvanih, kao i potopljenih i nestalih lokaliteta šire oblasti Đerdapa.
Specifičnost kladovskog muzeja, osim što je jedan od retkih specijalizovanih muzeja u Srbiji i jedan od dva arheološka muzeja, je i činjenica da je u objektu namenski građenom za muzej, po čemu se takođe izdvaja od ostalih muzeja u Srbiji.
A reči Plinija Mlađeg (63. n.e. – oko 113. n.e), rimskog senatora u vreme careva Domicijana, Nerve i Trajana, zapisane pre gotovo 2000 godina – veličanstveno je stajati na obali Dunava (Magnum est stare in Danubii ripa) postaju mnogo jasnije nakon susreta sa raznorodnim kulturama praistorijskog, rimskog i srednjovekovnog perioda na Dunavu u Arheološkom muzeju Đerdapa u Kladovu.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
