Posetili smo grad u kojem je živeo i sahranjen Sveti Nikola (FOTO)

More i opojni miris čempresa su poslednja asocijacija na darežljivog dedicu u crvenom koji jezdi kroz sneg. Logično, jer Deda Mraz je samo marketinški lik asociran pravim čovekom, koji je živeo na ovom mestu u Turskoj, Svetim Nikolom.

Grad Demre danas podseća na primorske gradiće po Crnoj Gori, niska gradnja, mnogo prodavnica, a okolo tirkizno more i plastenici. Ali kada usporite vijugavim putem za samo par minuta stižete na veliki plato.

To je znak da ste došli do drevnog grada Mire, grada u kome je živeo Sveti Nikola.

Ulaz u muzej i nije tako impresivan, vas vodi kroz veliki moderan market u kome možete da kupite suvenire bez obzira kojoj religiji pripadete.
A kada izađete iz marketa, pred vama je crkva svetog Nikole okružena njegovim statuama.

Opasana žicom, već iz daleka se vidi da je mešavina raznih stilova.Ispred vas stoji crkva, tačnije delovi nje, koju je 520 godine podigao Justinijan Veliki baš iznad crkve u kojoj je Sveti Nikola radio kao episkop i u kojoj je sahranjen. Čim je sazidana nova crkva, postala je mesto hodočašća, ali zemljotresi, poplave i ratovi su učinili svoje, pa je od prvobitne građevine danas malo toga ostalo.

Bazilika je više puta obnavljana između 8. i 9. veka, a posle uništenja u pljačkaškom pohodu Arapa, crkva je obnovljena onako kako i danas stoji, uz pomoć Konstantina u 11. veku.

Sledeću veliku rekonstrukciju građevina je doživela 1862.godine. Tada ju je obnovio ruski car Nikolaj I, koji je dodao kupolu i napravio druge izmene u njenoj vizantijskoj arhitekturi. Po projektu je trebalo da bude sazidan i zvonik, ali to se nikada nije desilo.

Crkva je nastavila da funkcioniše sve do njenog konačnog napuštanja 1923. godine, kada su preostali Grci iz Demrea morali da napuste zemlju tokom razmene stanovništva između Grčke i Turske.

Ponovo je otvorena 1956. godine, a na listi svetske baštine UNESCO-a nalazi se od 1982. godine.

Kada kročite u crkvu, koja se nalazi ispod nivoa tla, zadiviće vas freske koje i dalje krase svodove. Glavnom kapelom dominira kamen, sa centralnim mermernim oltarom i četiri stuba oko njega. Zasvođeni plafoni daju prostoru prozračan osećaj, a pod po kome hodate je mozaik iz 11. veka.

Od glavnog broda se odvaja nekoliko kapela povezanih zasvođenim prolazima. Jedan od ovih prolaza vodi do oskrnavljenog sarkofaga, za koji se do sada mislilo da se u njemu sahranjen Sveti Nikola.

Ipak, naučnicu su dokazali da to nije pravi sarkofag. Pravi grob se nalazi ispod crkve i nedirnut je.

Tajna groba svetog Nikole
Radovi oko građevine, o kojoj su prošle godine pisali svi svetski mediji, ukazuju da arheolozi i dalje ne prestaju sa istraživanjem. Jer sredinom novembra 2022. godine potvrđeno je ono što je 2017. godine tek nagovešteno, Sveti Nikola je zasita sahranjen baš na tom mestu, ali ne u sarkofagu za koji se mislilo.

Istraživači su 2017. godine sproveli elektronska istraživanja ispod sadašnje crkve Svetog Nikole, a očitavanja su pokazala da postoje praznine između poda i zemlje.

Tim je tada najavio da su možda pronašli grob Svetog Nikole, ali su i dalje radili na pažljivom uklanjanju poda sa vizantijske crkve, kako ništa ne bi oštetili.

Osman Eravsar, šef pokrajinskog odbora za očuvanje kulturnog nasleđa u Antaliji, izjavio je za novinsku agenciju Demiroren da je prva crkva potopljena sa porastom Sredozemnog mora, a nekoliko vekova kasnije, nova crkva je podignuta iznad.

„Sada smo stigli do ostataka prve crkve i poda na koji je kročio Sveti Nikola“, rekao je on.

Ali, ako je sahranjen upravo u toj crkvi, kako je veliko otkriće da mu se tu i danas nalazi grob?

Stari zapisi pokazuju da je Sveti Nikola sahranjen u crkvi podignutoj u njegovo ime. Međutim, tačno mesto na kom se nalazi njegovo telo uvijek je bila misterija.

Tačnije, 700 godina nakon njegove smrti, crkvu su posetili mornari iz Barija. Njihov plan je bio da „razbiju pod u crkvi i odnesu svete mošti“. U tome su i uspeli, a u sarkofagu je ostalo samo nekoliko kostiju.

Ali, prema najnovim otkrićima, pirati su opljačkali pogrešnu grobnicu i odneli mošti nepoznatog sveštenika.

Kako je Osman Eravsar rekao „njegov sarkofag morao biti postavljen na posebno mesto, a to je deo sa tri apside prekrivene kupolom. Tamo smo otkrili fresku koja prikazuje scenu u kojoj Isus drži Bibliju u levoj ruci, a desnom rukom čini znak blagoslova“. Mramorna podna pločica sa grčkim rečima „kao milost“ mogla bi da talno da označi njegov grob.

U prilog toj hipotezi ide oblik same crkve. Kao što crkva Groba Gospodnjeg ima nedovršenu kupolu na vrhu, isto je i sa crkvom Svetog Nikole u ​​Miri. Kada ju je obnovio ruski car Aleksandar II, dodata je kupola, ali nikada nije završena. Ova nedovršena kupola je možda bila svrsishodan pokušaj povezivanja Svetog Nikole sa pričom o Isusovom raspeću i vaznesenju na nebo, tvrde arheolozi.

„Nije neobično da se crkve grade jedna iznad druge“, rekao je za „Live Science“ Vilijam Karaher, arheolog sa Univerziteta Severne Dakote, specijalizovan za ranohrišćansku arhitekturu, koji nije učestvovao u iskopavanjima.

„U stvari, prisustvo ranije crkve na mestu bilo je razlog za izgradnju crkve još od ranih hrišćanskih i vizantijskih vremena“, dodao je Karaher.

Ovaj muzej svake godine poseti više od pola miliona turista, a svakog 6. decembra, muzej postaje crkva, u kojoj službu vrše ruski, grčki i srpski sveštenici.

Bazilika u Bariju i Nemanjići

Bari je u 11. veku bio najveća luka južnog Jadrana, tada pod vlašću Vizantije. Bio je to grad koji je gajio snažan kult Svetog Nikole, a na istorisjkoj sceni su se već pojavili Turci Seldžuci koji su počeli da raspračavaju Rimsko carstvo i u njemu uništavaju sve hrišćansko. Tako su 1087. godineiz Barija put Turske krenili mornari, predvođeni sveštenicima Lupom i Grimoldom da spasu mošti njihovog obožavanog sveca i zaštitnika.

U isto vreme, sa istim zadatkom su krenuli i trgovci iz Venecije. Kada su stigli u Tursku, tokom noći su opljačkali grob, ali ih je lokalno stanovništvo prekinulo, pa su mornari, bežeći ostavili nekoliko kostiju koje i danas stoje u oskrnavljenom sarkofagu. Mornari su sa moštima stigli u Bari maja 1087. godine i zavetovali se da će izgraditi zdanje u kome će mošti biti pohranjene. Tako je kripta Bazilike Svetog Nikole sazidana već 1089. godine.

Među ktitorima ovog zdanja bilo je i nekoliko vladara iz dinastije Nemanjića.

U samoj baziliki i danas stoji natpis u kojem se spominju Stefan Dečanski i Milutin. Tu je i datum kada su mošti prenete iz Male Azije u Bar, 9. maj, koji se u pravoslavnim crkvama slavi 22. maja kao Mali Nikoljdan.

Od svetitelja do Deda Mraza

Sveti Nikola rođen je u grčkoj koloniji Patari 270. godine, u gradu nedaleko od Mire, koja se nalazila maloazijskoj rimskoj provinciji Likiji. Roditelji su mu bili bogati trgovci pšenicom, prema žitijima stekao je osnovno obrazovanje, a od detinjstva je bio priklonjen hrišćanstvu, danju nije napuštao hram, a noću je čitao i molio se još kao dečak. Zato ga je njegov stric, episkop Nikola Patarski, uzeo za svog pomoćnika. I tako je Sveti Nikola počeo da širi veru, pravdu i milosrđe.

Nakon smrti roditelja svoje bogatstvo podelio je siromašnima. Postao je poznat kao zaštitnik dece, putnika i moreplovaca, a kao veliki darodavalac nije slučajno izabran za ličnost na osnovu koje je stvoren Deda Mraz.
Umro je 6. decembra 343. godine.