Rusija (2): Vaskrsnuće moskovskih hramova

Srušen je, kao „ogromno, ali bez ukusa sagrađeno zdanje“, da bi bio napravio mesto Dvorcu Sovjeta, zamišljenoj impozantnoj megastrukturi visokoj 320 metara, sa spomenikom Lenjina na vrhu od dodatnih 100 metara, velikom salom od 20 hiljada i malom od 6 hiljada mesta.

„Putevoditelj“, vodič kroz Moskvu iz 1937. godine, daje sliku užasne sudbine moskovskih hramova u komunizmu.

Najgore su prošli manastiri i crkve koji su potpuno srušeni, kao što su Kazanska katedrala i Iverska kapela na Crvenom trgu, Strasni manastir na Puškinovom trgu i Simonov manastir, od koga su ostale samo dve kule.

One nisu porušene da bi pokazale, po rečima Gorkog, „obrazac kulture prošlog“.

Nestala je crkva Uspenja na Pokrovki, obrazac moskovskog baroka. Kremaljske crkve – Uspenski, Blagoveštenski i Arhangelski sabor, hram Vasilija Blaženog, Andronikov, Donski i Novodevičji manastir pretvoreni su u muzeje.

U okviru Strasnog manastira bio je, pre rušenja, organizovan Centralni antireligiozni muzej saveza borbenih bezbožnika, koji je otkrivao „mračne strane“ religije i „reakcionarnu ulogu ruske crkve“, a ekskurzijama su pokazivani hemijski eksperimenti, koji su „razobličavali crkvena čudesa“.

Nakon sloma komunizma započelo je vaskrsnuće moskovskih hramova.

Pored hrama Hrista Spasitelja, ponovo su sagrađene Kazanska katedrala i Iverska kapela, a crkve, od kojih su neke bile pretvorene u skladišta, otvorene su za versku službu.

Kremaljske crkve ostale su u statusu državnih muzeja, a u Blagoveštenskom saboru, „parohijskoj crkvi velikih knezova i careva moskovskih“, na Blagovesti služi patrijarh.