San Marino: Duh ukorenjene demokratije

I još dalje, na istok do Jadranskog mora, a na zapad do planinskog lanca Apenina.

Planina sa pretencioznim nazivom „Planina Titana“ otkinula se nekada davno od masiva Apenina i zaustavila na petnaestak kilometara od mora, nadvisujući strmom istočnom ivicom okolna brda pod vinogradima.

Na planini je Marin, klesar po zanimanju, našao utočište od progona prvih hrišćana, koji je vršio rimski imperator Dioklecijan.

Tu je, na samom početku četvrtog veka, osnovao hrišćansku komunu, koja je ponela njegovo ime kada je proglašen za sveca, a država je neznatno uvećana i dobila današnji oblik sredinom petnaestog veka.

Gradić San Marino je bio i ostao naslonjen uz zapadnu stranu brda.

Čuvaju ga masivni zidovi na zapadnoj strani, a stena i tri kule na vrhovima Monte Titana na istočnoj strani.

Sadašnja urbana struktura unutrašnjeg grada vodi poreklo iz perioda 13-16. veka.

Unutar zidova nije bilo trgovačke ili zanatske aktivnosti; one su se vodile u podgrađu.

Hrišćansko poreklo i zaštita rimskih papa su u srednjem veku sačuvali grad od osvajanja porodice Malatesta, kondotijera iz obližnjeg Riminija.

Od sredine trinaestog veka je državica nezavisna, a krajem tog veka donet je njen prvi statut, koji se smatra za najstariji ustavni dokument na svetu.

San Marino je postao grad – republika i dobio je demokratske ustanove.

Posebno obeležje samarinske demokratije je institucija predsednika republike, koju vrše su dva kapetana – regenta.

I danas ih bira skupština na period od šest meseci; u srednjem veku na taj način sprečavane su diktatorske ambicije vladara, što važi i za današnje vreme.

Italija, čija teritorija u potpunosti okružuje ovu malu enklavu, poštovala je njenu suverenost i demokratski karakter, a sami stanovnici državice su ih ljubomorno čuvali.

Poznat je njihov dostojanstven odrečan odgovor Napoleonu, koji im je ponudio svoju zaštitu (jedna ulica u gradu nosi njegovo ime).

San Marino je jedini grad-država koji je preostao od oko dve stotine srednjovekovnih italijanskih gradova-državica.

U San Marino se upućuju da ga posete uglavnom turisti sa italijanske jadranske obale.

Osim srednjovekovnih gradskih kula s vrtoglavim pogledom, znamenitosti grada su Javna palata, sedište državnih intitucija, sagrađena u devetnaestom veku po uzoru na srednjevekovne gradske većnice i crkva Svetog Marina, iz istog perioda, u neoklasičnom stilu.

U San Marinu nema posebne ponude luksuznih proizvoda, a hrana je ista kao i okolna, italijanska.

Zašto sam onda došao? Može biti iz radoznalosti, a možda i zbog duha demokratije, koji se nadvija nad ovim gradom.