Skrivena figura

Ketrin Džonson je još u detinjstvu pokazala sklonost za matematiku. Kako u njenom mestu, Vajt Sulfor Springsu u Zapadnoj Virdžiniji, nije bilo škole za Afroamerikance, Ketrin se već sa 10 godina seli u drugi okrug kako bi upisala školu. Sa 18 godina diplomirala je matematiku i francusku jezik, ali jedini posao koji je kao Afroamerikanka mogla da nađe u svojoj oblasti bio je učiteljski. Stvari se menjaju iz korena 1953. godine kada dobija posao matematičara istraživača u Nacionalnom savetodavnom komitetu za astronautiku, koji je bio preteča NASA. Kako su u to vreme kompjuteri još uvek bili na svom tehnološkom začetku, naučnici su unajmljivani da rade kao ”ljudi kompjuteri”, odnosno da obavljaju složene matematičke operacije i analize. Ketrin je postala članica upravo takvog tima i uglavnom se bavila proračunima kretanja i navigacije letelica.

NACA se 1958. pretvara u NASA i konačno se ukida segregacija u ovoj ustanovi, a ljudske kompjutere zamenjuju mašine. Ketrin premeštaju na poziciju tehnologa aeronautike u odeljenju za kontrolu letelica. Na ovoj poziciji ostvaruje i svoje najpoznatije dostignuće kada matematički i tehnički priprema NASA misiju Merkur 3 koja je imala za cilj da pre Sovjetskog saveza pošalje prvog čoveka u svemir. Ketrin Džonson nastavlja da radi slične odgovorne poslove, pa već 1962. dobija zadatak da ”ručno” proveri da li su kompjuteri koje je NASA tek počela da koristi dobro izračunali putanju Merkura 6. Nakon ovoga, njena reputacija samo raste pa joj 1969. godine NASA zadaje da pomogne u istorijskom izračunavanju putanje Apola 11 kojim Nil Armstrong, Baz Oldrin i Majkl Kolin iste godine prvi uspešno stižu na Mesec. Ketrin Džonson 1970. počinje da radi na planiranju misije Apolo 13 koja je trebalo da bude treća NASA misija sletanja ljudi na Mesec. Počela je, kao i prethodne misije na kojima je radila, idealno, ali iznenada je eksplodirao jedan od tankova sa kiseonikom i posadi preti gušenje u svemiru. Samo zahvaljujući hladnoj glavi trojice astronauta i spasonosno preciznoj računici i planiranju Ketrin Džonson i ostalih stručnjaka, posada uspeva da se vrati na Zemlju živa. Narednih 15 godina Ketrin Džonson nastavlja da učestvuje u planiranju najvažnijih NASA šatl misija i sateltiskih programa kao i misije za Mars.. Tokom dodele Oskara 2017. godine Teraži P. Henson, glumica koja je igrala Ketrin u filmskoj adaptaciji ”Skrivenih figura”, dovela ju je na binu da pozdravi sve prisutne, ali i svetski auditorijum koji je pratio ovu ceremoniju. Tada su prvi put cela Amerika i veći deo sveta imali priliku da se uživo upoznaju sa ovom talentovanom skrivenom figurom od koje su tokom Svemirske trke direktno zavisile skoro sve najpoznatije NASA misije.

U saradnji sa Centrom za promociju nauke, „Danas“ predstavlja izabrane priče sa naučnopopularnog portala elementarium.cpn.rs