Mladenovac je postao gurmanski centar Beograda.
U desetak kafana (sa izuzetkom „Mladenove kafane“ u centru grada, po kojoj je grad i dobio ime) služi se uglavnom jagnjeće pečenje.
Prestonica se svrstala rame uz rame sa regionalnim centrima ovog vida gastronomije, kao što su Stopanja, Mrčajevci, Pričević i Mačkat.
I originalni oblik ponude jagnjećeg pečenja, pod autentičnim srpskim nazivom „pečenjara“, nikao je na obodima velegrada.
Ono što je nekada bila – i ostala – specifičnost vašara, danas je postalo neizostavni deo lukulovskih gozbi urbanih „investitora“.
Jagnjetina, naravno, nije samo srpska.
U regionima sa dugom tradicijom ovčarstva, kao što su Mongolija, Maroko, centralna Azija, Kavkaz, probao sam različita jela od jagnjetine.
Ali se kod nas, kao i u regionu – obišao sam, pored gore navedenih, i takva kultna mesta jagnjetine kao što su Jablanica na Neretvi ili Mrzence kod Đevđelije – prednost daje jagnjećem pečenju.
Tranziciona (prava?) elita ga je prihvatila kao svoj statusni simbol.
O tome svedoče i marke automobila parkiranih ispred mladenovačkih kafana.
Otkuda ljubav prema jagnjetini nacije koja je revoluciju izvela na Karađorđevoj papuli, ustaničkoj zastavi sa svinjskom glavom i prasetini, kao verskom i ideološkom simbolu razlikovanja od turskih osvajača?
I koja baštini tradicije dvorova Nemanjića, na kojima su se (zlatnim viljuškama?) jele pečene jarebice?
Posle rata, komunistička elita veoma brzo je usvojila zapadne gurmanske standarde, u kojima nije bilo mnogo mesta za jagnjeće pečenje.
Lično sam video Koču Popovića u nekada elitnom restoranu „Dva ribara“ (razgovarao je sa gostom na francuskom jeziku).
O starim predratnim porodicama da i ne govorim.
I beogradska srednja klasa je bila gurmanski edukovana, pa su se sve do kraja osamdesetih godina u prestonici mogli pronaći i žablji bataci (restoran „Firenca“).
Onda se pojavila sintagma „jagnjeće brigade“, kojom je građanski Beograd stigmatizovao partijsko-privredni kadar koji se, u početku raspada zajedničke države i nedostatku drugih alternativa trošenja novca (zabranjena kupovine devize, „usmerena“ stambena gradnja), okrenuo gradnji vikendica i – jagnjetini.
Kritika „jagnjećih brigada“, za čijeg predvodnika je neopravdano bio proglašen Draža Marković (nije mu bila strana ni prasetina), bila je jedan od argumenata za dolazak na vlast mladih partijskih kadrova predvođenih Stambolićem i Miloševićem (on je bio ljubitelj tartar-bifteka).
Tranzicija i njeno vreme dali su jagnjećem pečenju kultni status.
Naravno da ona ide uz turbo-folk, ali se tu ne može videti šta je uzrok, a šta posledica, kao što je posledica fenomena jagnjećeg pečenja promena u inventivnom duhu srpskih pronalazača – uređaj na kome se simultano peče tuce pečenica (u vreme kompjuterskih čipova!).
Uzroke ljubavi prema jagnjetini treba tražiti u novoj preraspodeli bogatstva i migracijama, koje su promenile zemlju, a posebno njen glavni grad.
Kada je Mladenovac postao beogradska gradska opština, opravdanje je bilo da će se time zadržati migracije na obodu Beograda.
To se nije dogodilo, a stanovnici prestonice dobili ono što su priželjkivali, ali nisu smeli da priznaju.
Mladenovačke kafane postale su mesto gde se ostvaruje kolektivna podsvest glavnog grada.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
