Šta predstavljaju klimatske štrafte koje viđate na društvenim mrežama?

U pitanju su takozvane klimatske ili zagrevajuće štrafte (climate or warming stripes), koje je osmislio profesor Ed Hokins, sa Univerziteta u Redingu.

One su vizuelni prikaz promene srednjih godišnjih globalnih temperatura od 1850. do 2020, dizajnirane sa ciljem da jasno i jednostavno ilustruju povećanje srednje globalne temperature kroz godine, ali i da podstaknu razgovor i rešavanje klimatske krize.

Najdužeg dana u godini, na letnju dugodnevnicu 21. juna ove godine, društvene mreže i svetske medije obeležila je #ShowYourStripes kampanja, kojoj su se pridružili meteorolozi, naučnici, aktivisti i poznate ličnosti.

Ideja je da na sajtu showyourstripes.info pronađete klimatske štrafte za svoju zemlju, grad ili regiju i fotografiju crvenih i plavih štrafti podelite sa svojim prijateljima, šireći svest o globalnom zagrevanju i podstičući konverzaciju o klimatskim promenama, piše Milica Simonović za portal Klima101.rs.

How have the #ShowYourStripes graphics been used to start conversations about climate change in the past? (1/n)

Worn by Senators during the 2020 State of the Union address in the US: https://t.co/uAfRlSGKgx

— Ed Hawkins (@ed_hawkins) June 21, 2021

Plava za hladnije godine od proseka, crvena za visoke temperature

Ed Hokins, vodeći autor Šestog izveštaja Međuvladinog panela o klimatskim promena (IPCC) Ujedinjenih nacija, osmislio je klimatske štrafte zato što je želeo da približi ozbiljnost globalnog zagrevanja celom svetu, bez upotrebe komplikovanih grafika i teško razumljivih proračuna. Ipak, iako se te silne brojke i podaci ne vide na Hokinsovom vizuelnom prikazu menjanja srednje globalne temperature kroz godine, on je upotrebio milijarde individualnih podataka, sakupljanih na milione puta u toku vremena, od strane stotina različitih naučnika.

This is where we are at. Are we prepared for where we are going?#ShowYourStripes pic.twitter.com/n9VVgLAtut

— Lagipoiva Cherelle Jackson (@lagipoiva) June 23, 2021

Godine 2018. Hokins je sve ove podatke pretočio u klimatske štrafte, koje svojim izgledom podsećaju na slikarstvo bojenog polja, apstraktni ekspresionizam koji uklanja sve smetnje i koristi samo boju da prenese značenje. Jedno od velikih imena ovog slikarskog pravca jeste Barnet Njuman, koji je o svojoj umetnosti rekao: „Stvaram slike čija se stvarnost sama po sebi razume”, što je i princip kojim se poslužio sam Hokins, stvorivši slikoviti prikaz globalnog zagrevanja koji prevazilazi i sam jezik.

Gledano sa leve na desnu stranu, svaka štrafta predstavlja godišnju promenu srednje temperature, tako da plava boja predstavlja godine koje su bile hladnije od proseka, dok nijanse crvene označavaju godine toplije od proseka. Ono što se jasno izdvaja na prikazu klimatskih štrafti za promene u srednjoj globalnoj temperaturi jeste trend zagrevanja poslednjih decenija uzrokovan antropogenom aktivnošću.

Pokažite i vi svoje štrafte

Do 2019, postojale su samo klimatske štrafte koje su se odnosile na promene u srednjoj globalnoj temperaturi, ali tada Ed Hokins sa svojim timom objavljuje već pomenuti sajt showyourstripes.info, gde je moguće pronaći klimatske štrafte za većinu zemalja, uglavnom za periode od ranog početka dvadesetog veka do danas.

Nakon samo nedelju dana od pojavljivanja sajta skinuto je oko milion različitih fotografija klimatskih štrafti, a ubrzo su se pojavili u medijima i na društvenim mrežama slučajevi gde su ljudi nosili štrafte svojih zemalja na šalovima, džemperima, neki su čak u štrafte ofarbali i svog Teslu, dok je u jednom nemačkom gradu ceo tramvaj bio obojen u klimatske štrafte.

I’m very late with #showyourstripes tweet, but here’s how it looks for Serbia. Since 1951, 13 out of 15 warmest years in Serbia has occurred in this century, while 2018 and 2019 were consecutive warmest years in Serbia. pic.twitter.com/3XnO6O9MyG

— Milos Milic (@skomimaster) June 24, 2020

Ova kampanja nastavila se i ove godine, a između ostalih, podržali su je Svetska meteorološka organizacija (WMO) i Međuvladin panel o klimatskim promenama Ujedinjenih nacija (IPCC), sa nadom da će klimatske štrafte doprineti nastajanju momentuma, neophodnog za preduzimanje konkretnih akcija u borbi sa klimatskim promenama, uoči dvadeset šeste konferencije Ujedinjenih nacija o klimatskim promenama (COP26), zakazane za decembar ove godine, u Glazgovu.