Sveti Stefan: Prvi hrišćanin koji je stradao zbog vere

Stefan Prvomučenik, čije se pravoslavno hrišćansko praznovanje slavi 9. januara, poznat je i kao Sveti Stefan Arhiđakon i to je prva krsna slava u godini.

On je bio jedan od sedam đakona koji su služili u ranim danima hrišćanstva.

Prema Bibliji, Stefan je izabran zajedno s drugim đakonima kako bi pomogao siromašnima. Bio je jevrejskog porekla, živeo u grčkim oblastima i govorio grčkim jezikom. Bio je u rodbinskim vezama sa apostolom Pavlom, koji tada još nije bio sledbenik Hristovog učenja.

Takođe, bio je rođak apostola Pavla.

Međutim, zbog svoje propovedi o Hristu, bio je suočen s optužbama, odbio je da odstupi od svojih učenja i bio je kamenovan do smrti. Ovaj svetac ubijen je kad je imao 30. godina, a poslednje reči su mu bile „Gospode, ne uračunaj im greh ovaj“.

Smatra se prvim hrišćaninom koji je stradao zbog vere, pa je nazvan i Prvomučenik Stevan.

Uprkos mučeništvu, Stefan je postao simbol hrabrosti i vernosti u hrišćanskoj tradiciji.
Ovom svecu u Srbiji posvećeno je više od 40 hramova.

Sveti Stefan i Nemanjići

Ime Stefan potiče od grčke reči „Stephanos“, što znači „venac“ ili „kruna“. Sveti Stefan doslovno znači „onaj koji je ovenčan“.
Sveti Stefan Prvomučenik po nekim natpisima je bio krsna slava dinastije Nemanjić, a postao je i zaštitnik vladara iz ove porodice.

Nemanja je bio prvi vladar koji je svom imenu dodao ime Stefan. Kasnije je svaki monarh iz loze Nemanjića dodavao ovo ime, što zbog tradicije, što zbog značenja.

Dodavanje imena Stefan, vladarskom imenu, simbolizovalo je poštovanje osnivača dinastije i potvrdu prava na vladanje. Stefan je zapravo titula i može se tretirati kao sinonim za reč kralj/car.

Sveti Stefan se kod prvih Nemanjića nalazio na reversu vladarskog pečata, kao i na kovanicama novca.

Običaji

Na dana[nji dan nekada se iznosila slama iz kuće, koja je doneta za Badnje veče. Nije se bacala, već se stavljala u raklje, pčelinjak, vinograd, voćnjak, kokošinjac ili neke druge pomoćne zgrade.

U Vojvodini, božićna slama se uklanja se još tokom noći, u prvim minutima Stevandana. Slamu uklanjaju žene, ćuteći – da se ne čuje kako odlazi Božić.