Turska (3): Zanimljiv životopis Svetog Nikole

Nova crkva je trebalo da smesti mnogobrojne vernike koji su dolazili na svečev grob. Napadači Saraceni sa Arabijskog poluostrva su razorili Miru i crkvu u sedmom i opet devetom veku. Onda se, po predanju, 1087, u čudesnom snu Nikola javio „hristoljubivom i pravednom svešteniku“ u Bariju, u Italiji da želi da njegove mošti budu preseljene. Trgovci iz Barija su svečeve „miropomazane“ ostatke brodom prevezli iz Likije koji I danas u tom gradu počivaju. Za to vreme je stolećima reka Mira menjala tok i plavila crkvu muljem dok je nije zatrpala četiri, pet metara pod zemljom. Posle inicijative ruskog cara Nikolaja Prvog, crkva je 1862. obnovljena, dodat je toranj i učinjene izmene u vizantinskoj arhitekturi. One su, po stručnjacima, narušile originalni izgled objekta. Danas crkvu smatraju trećom najvrednijom vizantijskom strukturom u regionu Antalija, zbog arhitektonskog i religioznog značaja. Posebno su vredne zidne freske iz 12. veka. Severni dodatak luka sadrži jedini u Turskoj životopis Nikolin. Unutar crkve je nekoliko sarkofaga za koje se tvrdi da predstavljaju prvobitni grob Svetog Nikole. Takav je u levom delu čija je jedna strana razbijena. No, oznaka na sarkofagu predstavlja dve figure koje nisu sveštena lica. U sredini je još jedna grobnica sa oštećenim vrhom za koju se ponekad kaže da je prava. Rupe na sarkofazima su omogućavale hodočasnicima da prikupe „smolu“ Svetog Nikole za koju se verovalo da leči. Sledeća je grobnica nad kojom je uklesan u kamen tropar kralja Nikolaja posvećen Svetom Nikoli. Na osnovu fragmenata na poklopcu može se zaključiti da je pripadao originalnom sarkofagu Svetog Nikole. Danas pravoslavni hodočasnici, pretežno Rusi, stoje smerno u redu kako bi došli do originalne grobnice Svetog Nikole, da zapale sveću (što je protivno praksi u Turskoj) i dodirnu sveto kamenje, koje u uglavnom iza zaštitnog stakla. Ruski interes za crkvu u Miri se pojavio tokom Krimskog rata (od 1853 do 1856). Vlada Rusije je, u ime grofice Ane Galicije, kupila crkvu i okruženje. No, nekoliko godina kasnije su osmanski vladari proglasili prodaju ništavom smatrajući da preuzimanje crkve služi širenju političkih ciljeva Rusije. Crkva je od 1903. bila ponovo skoro zatrpana pa su pravoslavni vernici tokom 1920-ih odustali od nje. Stručnjaci reprezentativnog Muzeja Antalije i Univerziteta Ankare su 1989. počeli restauraciju crkve koja je neki metar ispod nivoa zemlje. Imali su široku podršku lokalne administracije, Ekumenske Konstantinopoljske patrijaršije i fondacija poput Aristotel Onazis i jednog od najbogatijih Turaka Vehbi Koča. Još 1982. crkva je uvrštena na listu Svetske baštine Uneska. Bogosluženje u crkvi je svake godine na slavu Svetog Nikole, ali po gregorijanskom kalendaru 6. decembra. Obično službu služi mitropolit Mire Hrizostom koji dolazi iz Istanbula. Svakih deset godina, Patrijar Vaseljenski i Konstantinopoljski Vartolomej predvodi liturgiju. Poslednji put je tako bilo 2013, kada se, po običaju, okupilo oko 500 ljudi.