Vijetnam (6): Puls grada u staroj četvrti

…neobičan je spoj dobro očuvanih kolonijalnih građevina, drevnih pagoda i drugih relikata vijetnamske prošlosti i mesta koje od ranog jutra do ustreptalih noći tutnji od užurbanosti i haotičnog saobraćaja, kao da žuri da svojih više od sedam miliona stanovnika što pre odvede u neku bolju budućnost.

Ako vas Vijetnam nužno asocira na rat (1955-1975), jedan od najdužih i najbrutalnijih u novijoj istoriji -zaboravite. Osim tragova američkog bombardovanja, ostavljenih za podsećanje (ogromne rupe, ostaci starih zidina na nekom od svetilišta), niko, osim vodiča kada je to primereno, neće spomenuti rat.

Uz sve rizike lakog zaključivanja nakon samo dvonedeljnog putovanja od Hanoja do Sajgona, utisak je da rat tamo nije tema ne samo zato što je od njegovog završetka prošlo više od 40 godina, već i stoga što su Vijetnamci, ujedinjeni nakon završetka rata (i posle bolnog „preispitivanja“ gubitnika na Jugu), brzo shvatili da je najvažnije krenuti ka revitalizaciji prilično uništene zemlje, nego baviti se prošlošću. Što naravno, ne znači da su taj rat zaboravili.

Prošlost je u njihovim drevnim građevinama, kao što je Hanojska Citadela, nekadašnje carsko sedište koje je zbog svog istorijskog i kulturnog značaja od 2010. pod okriljem Uneska. Nekadašnji centar starog Hanoja, okružen rovom i tankim kamenim zidovima, obuhvata imperijalni grad sa palatama, svetilištima i replikom kraljevskog teatra. Prepoznatljiv je naročito po centralnoj kuli, kamenoj tvrđavi visokoj 40 metara. Arheolozi su u Citadeli pronašli razne predmete, puteve, zidove, bakarni novac, čija starost doseže od šestog do 20. veka.

Južno od Citadele je Hram literature, jedan od nekoliko hramova posvećen kineskom učitelju i filozofu Konfučiju, izgrađen 1070. godine. Nekoliko godina posle izgradnje, tu je osnovan prvi vijetnamski univerzitet, Carska akademija, u kojoj se obrazovala tadašnja birokratska i carska elita. Hram sadrži više paviljona, dvorana, statua naučnika, vrtova i taj atraktivan kompleks je redak primer dobro očuvane stare vijetnamske arhitekture.

Moglo bi još mnogo toga da se nabraja što Hanoj čini kulturnim centrom Vijetnama (pored ostalog, u gradu ima više od 600 pagoda i hramova), ali nas vuče ulična atmosfera koja je, uostalom, takođe deo vijetnamske kulture.

Deo grada gde se prošlost ozbiljno sudara sa sadašnjošću i u kojoj se najbolje oseća puls Hanoja je Stara četvrt. Sa svojim kratkim i uzanim uličicama, čiji su trotoari zakrčeni skuterima, motociklima i biciklima, pored kojih se pravi i prodaje čuvena vijetnamska ulična hrana, servirana u malim zdelama opranim u jednoj kofi pored koje svinjsko meso u lavoru čeka da bude ispečeno, dok pored sve te gužve promiču i bicikli prepuni cveća i voća dajući svemu dodatni kolorit, Stara četvrt je prosto neodoljiva.

Na veoma niskim crvenim plastičnim hoklicama, ispija se odlična vijetnamska kafa ili jede supa s pirinčanim rezancima, piletina sa mnogo sosova i različitih ukusa, svinjetina uvezana u papaju …. Ulična hrana, popularna i zbog izvanrednog ukusa i zbog izuzetno niskih cena, ušla je u restorane pod tim imenom, ili je, kao u Ho Ši Minu, napravljen „Market ulične hrane“ gde je sve čistije nego na trotoarima, a jede se za dugačkim drvenim stolovima i klupama bez naslona. Naručena hrana stiže ekspresno, šarena, hrskava, ukusna, jeftina, pa nije čudo što turisti, kao i lokalni stanovnici, hrle na tu pijacu.