Vranje: Zaboravljeni Filip Filipović 1

Nema obeležje. Malo ko od starijih i mladih Vranjanaca danas prepoznaje lik, a kamoli delo levičara Filipa Filipovića (1878 – 1938). Baš on je bio prvi narodni poslanik koji je u vranjanskom izbornom okrugu bio kandidovan ispred Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) 28. novembra 1920. godine.

KPJ je u Vranju imala svoje prostorije u kući „Baba Katićke“ u centru varoši.

Prizemlje je bilo vezano za Trgovačku radnju Riste Antića „Micka“ u okviru koje se nalazila i menjačnica srebra i zlata. Pored partijskih prostorija na spratu se nalazila, kako piše vranjanski istoričar Rista Simonović, i „socijalistička čitaonica sa bibliotekom u kojoj su se uvek mogli naći partijski listovi, sva štampa i literatura pretežno marksističke sadržine“.

Vranjski okrug je u to vreme bio treći po redu na nivou tadašnje Kraljevine SHS. U okviru okruga glasali su birači iz Vlasotinca, Lebna, Leskovca, Surdulice i Vladičinog Hana, ukupno 11.090.

Nosilac liste bio je Filip Filipović, koji je po oceni istoričara ovdašnjih bio „sjajna i vrlo svetla figura, koja je plenila plemenitošću i znanjem, ljubavlju za stvar radničke klase, veoma učen čovek, koji je do daljnjeg uočavao i otkrivao trulost postojećeg poretka i društva u celini za koje se bori KPJ (…)“, piše u knjizi Društvena istorija Vranja Rista Simonović.

Filipoviću nije bilo teško da iz Beograda dođe i agituje po gradovima na jugu Srbije. Bio je prihvaćen a ljudi su ga dočekivali sa crvenim karanfilima na reverima kaputa, kao i crvenim trakama oko ruku ispred radnji trgovaca koji nisu bili levičari.

Usred Vranja kada se Filip popeo na stolicu, a potom i kafanski sto njegove pristaše zapevale su Internacionalu da bi se potom kretalo u šetnju centralnim ulicama varoši vranjske.

Glasanje je KPJ donelo je glasove iz tada šest okruga ukupno 4.905 glasova, a skupštinske mandat dobio je Filip Filipović, a ostalih pet mandata dobili su predstavnici iz drugih partija.

Kada je osmog juna 1921. godine izvršen pokušaj atentata na regenta Aleksandra, samo osam mesci kasnije Filipović će biti osuđen na dve godine zatvorske kazne koju je izdržao u zatvoru u Požarevcu. Iz zatvora je izašao 1923. a godinu dana kasnije je prebegao u Rusiju, gde je februara 1938. stradao pod nerazjašnjenim okolnostima.

U Vranju zaboravljen i od onih koji bi trebalo da u skladu sa Filipovim idejnim razmišljanjima i stremljenjima treba da se sete podrške koju je on kao levičar imao u mnogo širem biračkom telu od današnjeg.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.

Komentari