Šta je listerioza i kako da je izbegnemo?

Ova bakterija je, kako piše na sajtu Gradskog zavoda za javno zdravlje Beograd, široko rasprostranjena u prirodi, može se naći u zemljištu, vodi i digestivnom traktu životinja. Povrće može biti kontaminirano preko zemljišta.

Hrana se može kontaminirati tokom procesa pripreme, tako da se bakterija može umnožiti do nivoa koji može izazvati oboljenje tokom distribucije ili skladištenja hrane.

Bakterija listerija može da raste u rasponu temperature nižem od 0⁰ C do 45⁰ C, tako da opstaje i razmnožava se na uobičajenim temperaturama u frižideru, što je čini posebno opasnom. Dobra termička obrada, kuvanje i pečenje uništava bakterije.

Hrana koja nije ohlađena na temperaturi frižidera, kao i ona koja se presporo hladila, izložena je povećanom riziku od umnožavanja bakterije. U visoko rizičnoj hrani koja se čuva u frižideru, kao što su meki sir, sir od nekuvanog mleka, pašteta, dimljena riba, narezano meso, narezani suhomesnati proizvodi, prisustvo ove bakterije u bilo kom broju je značajno za javno zdravlje, jer postoji mogućnost za njen rast i razmnožavanje tokom skladištenja.

Dva klinička oblika listerioze: neinvazivni i invazivni

Neinvazivna listerioza je blaga forma bolesti, a simptomi uključuju dijareju, povišenu temperaturu, glavobolju i bolove u mišićima. Inkubacija je kratka (nekoliko dana).

Invazivna listerioza je ozbiljnije oboljenje koje se uglavnom javlja kod visoko rizičnih grupa populacije (trudnice, onkološki bolesnici, pacijenti koji imaju AIDS, pacijenti sa transplantacijom organa i druge osobe sa oslabljenim imunitetom, stare osobe i odojčad).

Simptomi ove forme bolesti uključuju povišenu temperaturu, glavobolju, ukočen vrat, povraćanje, gubitak ravnoteže, a kod težih slučajeva mogu se pojaviti poremećaj svesti, konvulzije i paralize različitih mišića. Prosečna inkubacija je od 1 – 2 nedelje, ali može biti u opsegu od nekoliko dana do 90 dana.

Dijagnoza listerioze se postavlja na osnovu kliničke slike i detekcije bakterije u krvi, cerebrospinalnoj tečnosti (likvoru), mekonijama novorođenčeta, kao i iz fecesa, povraćanog sadržaja, hrane ili stočne hrane.

Listerioza se leči antibioticima. Veoma je važno rano dijagnostikovati oboljenje i započeti sa terapijom.

Prevencija

Najbolji način prevencije listerioze jeste sprečavanje mogućnosti kontaminacije hrane tokom proizvodnje i obrade. Važna je termička obrada hrane životinjskog porekla, pasterizacija mleka i mlečnih proizvoda, pranje povrća pre jela.

Trudnicama se savetuje izbegavanje konzumiranja mekih sireva i mesnih delikatesnih proizvoda.